Galerija Matice Srpske

Galerija Matice srpske je jedna od najstarijih i najbogatijih nacionalnih muzejskih ustanova. Osnovana je 1847. godine u Budimpešti, u okviru Matice srpske kao najstarije književne, naučne i umetničke ustanove. Osnovana je sa idejom da se pri Matici srpskoj sakupljaju svi oni predmeti koji su značajni za istoriju srpskog naroda. To sakupljanje u početku nije bilo ni plansko, ni osmišljeno, ono se jednostavno odvijalo nekako u
skladu sa intelektualnim krugom ljudi koji je bio okupljen oko Matice i koji je delovao u Budimu, Pešti i Beču. 

 

 

1864. godine sa preseljenjem Matice srpske u Novi Sad, preseljena je i do tada prikupljena zbirka i muzej je nastavio da funkcioniše u okviru Matice sve do 1933. godine, kada je prvi put otvoren za javnost u zgradi današnje Matice srpske, odnosno Marije Trandafil. To je bila prva profesionalizacija rada. Prvi put su dela predstavljena javnosti, postojalo je radno vreme, priređivane su izložbe, u tom periodu samo dve - jedna, kako su govorili, istorijskog slikarstva i jedna savremene umetnosti.

To je zapravo bio muzej koji je u tom trenutku bio muzej kompleksnog tipa, koji je dominantno izlagao dela umetnička, odnosno
dela likovne umetnosti, ali je izlagao i jedan deo arheološke etnografske zbirke. A onda je nakon Drugog svetskog rata donešena odluka da se sav materijal muzeja ustupi novoosnovanom Vojvođanskom muzeju, danas Muzeju Vojvodine, a da pri Matici srpskoj ostane samo galerija, odnosno dela likovne umetnosti.

 

 

Tako je bilo do 1953. godine. Muzej je delovao u sklopu Matice, odnosno galerija je delovala u sklopu Matice srpske. Zatim joj je dodeljena ova zgrada Produktne berze na Trgu galerija. Ta zgrada je adaptirana i prilagođena potrebama muzeja i 1. juna 1958. godine svečano je otvorena
galerija, odnosno stalna postavka XVIII, XIX i prve polovine XX veka.

 

Od 1958. zapravo započinje taj samostalni život Galerije Matice srpske, u ovoj zgradi, sa jasno definisanim programima, sa jasno definisanim,
profesionalnim pristupom čuvanju, prikupljanju, konzervaciji, restauraciji i naravno prezentaciji kulturnog nasleđa. Od tada mi stojimo na istim temeljima, a to je da budemo trezor nacionalne likovne umetnosti, da predstavljamo nastanak,
razvoj i domete srpske umetnosti u periodu od XVI do XX veka sa akcentom na
XVIII i XIX veku i prvoj polovini XX veka. 

Ono što jeste prednost ovakve ustanove jeste upravo taj presek, od slikara Zografa sa početka XVIII veka, preko majstora prelaznog stila, do vrhunskih slikara baroka, kao što su Teodor Kračun i Stefan Tenecki. Zatim, taj prelazak u XIX vek, gde imamo Dimitrija Avramovića, Arsu Teodorovića, Konstantina Danila i Novaka Radonjića, koji je možda poznatiji kao ime i naravno tu su oni velikani XIX veka koji jesu, kako mi volimo da kažemo, naši slikari, a to su Uroš Predić i Paja Jovanović, koji su se kao stipendisti Matice srpske školovali u Beču, pa su samim tim i nekako zauzeli posebno mesto, i u postavci u našoj kolekciji. 

Još jedna prednost Galerije Matice srpske jeste prva polovina XX veka u kojoj dominiraju velika imena sa podneblja Vojvodine, a to su Sava Šumanović, Milan Konjović, Bogdan Šuput, Ivan Radović, Ivan Tabaković i umetnici koji su na neki način odredili razvoj srpske umetnosti tog
perioda, ali su nekako ipak bili vezani za ovo naše podneblje, te imamo tu sreću da imamo zaista njihove reprezentativne i najkvalitetnije radove. 

 

Tijana Palkovljević Bugarski, upravnica Galerije
Matice srpske